स्त्रीत्वाच्या पिढ्या!

आजी म्हणायची...
खरं तर काहीच म्हणायची नाही
तिने स्वीकारलं होतं तिचं गृहिणी असणं
वेगळं नव्हतंच तिच्या दृष्टीने
घरच्या परिघात ’स्व’ ला विरघळू देणं!

आई म्हणायची,
घरच्या जबाबदार्‍यांनी बांधून ठेवलं
असलेलं काम सोडायला लागलं!
पसर पंख, मार भरारी
लाभू दे स्वावलंबनाला
कर्तुत्वाची झळाळी!

आम्ही म्हटलं,
आजीचं पाहिलंय
आईने सांगितलंय
बदलायला हवं!
फडकवले झेंडे
स्त्रीमुक्तीचे, स्वतंत्रतेचे,
कर्तुत्वाचे, स्वावलंबनाचे!

वाटलं,
मिळालं सारं,
स्त्रीने स्वत:ला शाबित केलं
स्त्रीमुक्तीचं पेव फुटलं!
"स्व" ला उधाण आलं
कुठे थांबायचं कळेना
काय कमावलं काय गमावलं समजेना
स्त्रीत्व म्हणजे नेमकं काय ह्याचा उलगडा होईना
हातात शून्य मावेना!

आई, आजी, आमची पिढी
सर्वांकडे पाहून स्वप्नातली स्त्री हसली,
म्हणाली,
अगं मीच ती
दृष्टी असून तू अंध
स्त्रीत्व म्हणजे गंध
बकुळीच्या फुलासारखा
हळुवार पसरणारा
दरवळणारा, मोहवणारा,
आणि तरीही,
स्वतंत्र अस्तित्व जपणारा! - मोहना प्रभुदेसाई जोगळेकर

सवंगडी

कधीतरी मोठं व्हायला झालं
आणि लक्षात आलं
लहानपण पळून गेलं!
थांबवलं नाही तर हातातून जाईल
अधिकच मोठं व्हायला होईल!
धावत जाऊन बोट धरलं, आणलं त्याला परत!
जरा कुरकुरलं, दमलंही, धाप लागली म्हणालं
पण वळलं अखेर हसत हसत!

सागरगोटे खेळू, पारंब्यांना लटकू
आंब्याच्या झाडावरच्या कैर्‍या तोडू
तिखट मीठ लावून झाडावरच खाऊ!
नदीत डुंबू,  मस्ती करु, गप्पा झोडू
थापा मारु, मोठेपण विसरत  हुंदडत राहू!

बालपण घरात आलं
मुलीचंही सवंगडी बनलं!
तुझी आणि माझी जोडी
लहानपणची शर्यत खोटी
तरी पैजेची आस मोठी!
माझं लहानपण दमत होतं, थकत होतं!
मुलीचं बालपण उत्साहात होतं
माझ्यातली उमेद जागवत होतं!

बसलो एकमेकींना लगटून
लेक हसली खुदकन
गळ्यात पडली पटकन!
किती गं छान तुझं लहानपण
बोलवून आण अधूनमधून
आवडेल माझ्या बालपणाला
तुझ्या लहानपणाचं सवंगडी बनायला! - मोहना प्रभुदेसाई जोगळेकर

आत्मा

शाळेच्या दिवसात मैत्री हेच सूत्र असतं
आमचा समाज, आपल्यातलेच असं काही नसतं!
आपल्यातले, आमच्या समाजातले
कुणास ठाऊक हे विष कुठून येतं
कळेपर्यत मनात भिनून जातं!

वाटतं,
आमचा समाज, आपल्यालेतच
हा जातीवाद राहिलाय माघारी!
तेव्हा कुठे ठाऊक होतं
वर्णभेद उभा ठाकलाय ठायीठायी!
’लेबलं’ आहेतच सर्वत्र
आधी जातीवरुन, आता वर्णावरुन
गोरे काळ्यांना मारतात!
काळे पेटून उठतात
’मायनॉरिटी’ सुन्न होतात!

माणूस नावाची जात हरवली आहे
माणूसकी नावाचा धर्म गाडला गेलाय!
आत्मा सापडत नाही म्हणून
त्यांचा  श्वास कोंडत चाललाय!

कदाचित दिसतील दोघं तुम्हाला!
हिंसेच्या प्रागंणात गोंधळलेले, घाबरलेले
विसरु नका त्यांची समजूत घालायला
 हात धरुन स्वत:च्या घरात आणायला! - मोहना

कवितेला कवितेने उत्तर :-)

(कवी अनामिक पण त्याच्या कवितेला माझं कवितेने उत्तर  :-) आधी त्याची मग माझी कविता. )

प्राणसखी

घरी असलीस म्हणजे सारखे

"हे करा अन ते करा"

पेपर खाली पडला तरी 
"किती हो केला पसारा"

म्हणून म्हटले चार दिवस
जाऊन ये तू माहेरी
निवांत आणि सुखाने
एकटाच राहीन घरी

सोडून आलो तिला मग
आनंदाने काल
काय सांगू मित्रांनो
तुम्हा माझे हाल

सकाळीच उठल्यावर
आधी कचरा काढू
सगळे कोपरे धुंडाळले पण
सापडला नाही झाडू

ठेवला कचरा तसाच म्हटलं
दात घासू बेस्ट
ब्रश तर सापडला पण
कुठे ठेवली पेस्ट

आंघोळीला गारच पाणी
वाटेल म्हटलं छान
टॉवेल राहिला बाहेरच
कुणाला सांगू आण

चह करायला गेलो तर
सापडेना साखर
गॅस काही पटेना
बिघडलेला लायटर

वाटे कटकट तुझी राणि
तू घरी असताना
जीवन सारे सुने वाटे
तू जवळ नसताना

मी जर असेल शिव तर
तू माझी शक्ती
सदा जवळी असावीस तू
हीच आता आसक्ती

सहचारिणी हे प्राणसखे
विनवितो मी गं तुला
जेव्हा कुठेही जाशील तू
घेऊन जा गं मला... :-)
____________________________________________________

वरच्या कवितेबद्दल सर्व गृहीणींच्या वतीने:

सख्या,
भावल्या तुझ्या भावना
असतोस तू माझ्या मनात
मी कुठेही गेले तरी!

न सांगता जेव्हा शिकशील
तू माझा भार हलका करायला
लागशील कचरा काढायला
वस्तू जागच्या जागी ठेवायला
आपल्या वस्तू आपणच घ्यायला
त्यावेळी आवडेल मला तुझं
स्वावलंबनाच्या झुल्यावर झुलणं
माझ्या खुशीत अशी भर घालणं!

हे जेव्हा करशील
तेव्हा मलाही मिळेल थोडा वेळ
माझ्यासाठी, माझ्या छंदासाठी
आनंदाच्या झुल्यावर उंच झोका घेण्यासाठी!

पुढच्यावेळी मी गेले कुठे
तर येऊ दे कविता अशी
ज्यातून मला कळेल
जमलं तुला सारं
ते सुख असेल न्यारं! - मोहना प्रभुदेसाई जोगेळेकर